Na terenach po byłej kopalni Żory planowana jest budowa centrum badawczo-rozwojowego, w którym będzie można uprawiać rośliny oraz hodować zwierzęta wodne, takie jak ryby czy krewetki. 

Powstanie tam Centrum Rozwoju Innowacji (CRI), zajmujące się uprawami wertykalnymi (pionowymi), opartymi na aquaponice, hydroponice i aquakulturze wraz z zespołem laboratoriów, biurami, pracowniami warsztatowymi oraz przestrzenią o charakterze eventowym. Nowoczesny budynek stanie w miejscu niezagospodarowanego obecnie placu parkingowego przed byłą kopalnią.

Chcemy pokazać, że taki sposób produkcji żywności to przyszłość, ponieważ jest wydajny i ekologiczny. Kończymy właśnie etap koncepcyjny, potem czeka nas przygotowanie projektu budowlanego i przystąpimy do realizacji – mówi Waldemar Socha, Prezydent Miasta Żory.

Oprócz bardzo nowoczesnej i ekologicznej uprawy warzyw, owoców i ziół, a także hodowli ryb czy krewetek, prowadzone będą tam też prace nad stworzeniem i optymalizacją technologii pod uprawy wertykalne. CRI będzie współpracowało ze światem nauki oraz z inżynierami, praktykami i pasjonatami, by wykorzystywać ideę aquaponiki w branżach związanych m.in. z produkcją zdrowej żywności, ichtiologią, farmacją, kosmetologią czy chemią gospodarczą. Centrum będzie poszukiwać nowych rozwiązań w zakresie innowacyjnego rolnictwa miejskiego oraz tworzyć technologię i udostępniać ją innym podmiotom. Integralną częścią CRI będą nowoczesne laboratoria, nastawione na takie specjalizacje jak: energetyka, technologie informacyjne i komunikacyjne, przemysły wschodzące, a przede wszystkim medycyna i zielona gospodarka.

Nowoczesne laboratoria i pracownie warsztatowe pozwolą na prowadzenie zajęć dla dzieci, młodzieży czy osób potrzebujących nowych kompetencji zawodowych. Będziemy zaciekawiać młodych ludzi nauką oraz pomagać im zdobyć umiejętności, pożądane na rynku pracy – podkreśla Waldemar Socha. – W ten sposób nie tylko stworzymy w mieście atrakcyjne miejsca pracy, ale i przygotujemy potrzebną kadrę. To inwestycja w przyszłość Żor i ich mieszkańców – dodaje Prezydent Miasta.

Drugą częścią projektu będzie stworzenie nowatorskiego, pierwszego w Polsce Centrum Innowacyjnego Rolnictwa, związanego z rolnictwem miejskim i powiązanymi z nim branżami – ogrodniczą, chłodniczą, logistyczną, programistyczną czy technologiczną. Powstanie ono w budynku po byłej stołówce pracowniczej kopalni Żory. Głównym zadaniem Centrum będzie pomoc przedsiębiorstwom, w tym podmiotom ekonomii społecznej i organizacjom sektora publicznego w odchodzeniu od gospodarki opartej na węglu oraz w sprostaniu wyzwaniom związanym ze zmianami klimatu i innymi zagrożeniami charakterystycznymi dla tradycyjnych upraw (suszą, gwałtownymi deszczami nawalnymi, szkodnikami, chorobami itd.) oraz zwiększenia konkurencyjności miasta i regionu. Przewiduje się, że istniejący budynek zostanie wyremontowany, wyposażony i oddany do użytkowania na koniec 2025 r., a cała inwestycja będzie gotowa w 2027 r.

- Wraz z transformacją terenów pogórniczych planujemy też inwestycje mieszkaniowe. Zamiast obecnych budynków socjalnych, powstaną nowe, o znacznie wyższym standardzie. Wierzę, że miejskie inwestycje na tak dużą skalę tchną nowe życie w osiedle Gwarków i sprawią, że ta cześć Żor stanie się jedną z wizytówek naszego miasta – podkreśla Waldemar Socha, Prezydent Miasta Żory.

Projekt ten budzi ogromne zainteresowanie w skali całej Unii Europejskiej, dlatego też Miasto Żory, jako jedyne w Polsce, zostało wybrane do wzięcia udziału w unijnym programie, dotyczącym nowoczesnego rolnictwa. Co ważne, Unia Europejska dofinansuje realizację tego przełomowego przedsięwzięcia. Projekt jest bowiem przewidziany do dofinansowania z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w wysokości aż 102,6 mln zł – znalazł się on na liście projektów kluczowych kontraktu programowego Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027.

Autorem wizualizacji jest pracownia architektoniczna MUS ARCHITECTS.